Tehničko rešenje – Konceptualni model procene ukupne degradacije zemljišta
Cilj predloženog tehničkog rešenja je procena ukupne degradacije zemljišta bazirane na više parametara, sa primenom u procesu kontrole i sertifikacije prilikom vrednovanja zemljišta za potrebe organske proizvodnje.
Tehničko rešenje možete pogledati ovde https://serbiaorganica.info/wp-content/uploads/2020/11/Tehni%C4%8Dko-re%C5%A1ene-Konceptualni-model-procene-ukupne-degradacije-zemlji%C5%A1ta-2019..pdf
Degradirano zemljište predstavlja zemljište koje je izgubilo prirodnu ili potencijalnu produktivnost usled prirodnih i antropogenih faktora koji su doveli do pogoršanja njegovih fizičkih, hemijskih i bioloških osobina. Razvijeni novi konceptulni model omogućava procenu ukupne degradacije zemljišta uzimajući u obzir hemijske i fizičke parametre (indeks zagađenja i indeks ekološkog rizika zemljišta u odnosu na potencijalno toksične elemente, erodibilnost i reakciju zemljišta), kao i trenutni način korišćenja zemljišta. Inovativnost predloženog modela je upravo u odabiru navedenih pet faktora, od kojih su četiri uključena u analitičko hijerarhijski proces (AHP), a koji do sada nisu na taj način primenjivani. Navedeni faktori predstavljaju najvažnije i najčešće ograničavajuće činioce proizvodnje na području naše zemlje (Strategija „Sl. glasnik RS“ 85/2014), a u organskoj proizvodnji prema Pravilniku o kontroli i sertifikaciji u organskoj proizvodnji („Sl. glasnik RS“, br. 95/2000), predstavljaju predmet kontrole.
Tehničko rešenje je između ostalog primenjeno u okolini Donjeg Neradovca, naseljenog mesta grada Vranja, na površini od 425.27 ha.
Primenom indeksa zagađenja izdvojena su područja iznad MDК (57.06 ha) koja zbog povišenih koncentracija As i Ni zahtevaju dodatna terenska i laboratorijska istraživanja (uzorkovanje zemljištau gušćoj mreži i analizu biljnog materijala). Na ostalom delu istraživanog područja koja je ispod MDК (368.21 ha) urađena je detaljnija geostatistička obrada podataka primenom AHP metodenad preostala četiri parametra (indeks ekološkog indeksa, erodibilnost zemljišta, reakcija zemljišta, i način korišćenja , i dobijene vrednosti ukupne degradacije zemljišta (od 1.00 do 1.60) svrstavaju područje u slabo degradirano (kategorija 1), i kao takvo pogodno za organsku proizvodnju. Model je razvijan za potrebe članova Nacionalnog udruženja za razvoj organske proizvodnje „Serbia organika“: organske proizvođače i ovlašćene kontrolne organizacije za kontrolu i sertifikaciju organske proizvodnje. Nova metoda ima uporište u Zakonu o organskoj proizvodnji i pratećem Pravilniku, pa predstavlja dobar alat koji se koristi za vrednovanje u procesu kontrole i
sertifikacije organske proizvodnje (SRPS EN ISO/IEC 17065:2016), ali i kao smernice proizvođačima za ispunjenje kriterijuma ovog standarda vezanih za zemljište. Predloženo novo tehničko rešenj na nacionalnom nivou „Кonceptualni model procene ukupne degradacije zemljišta“ u skladu je sa Strategijom poljoprivrede i ruralnog razvoja Republike Srbije za period 2014-2024. godine („Sl. glasnik RS“, br. 85/2014), pa može da ima i širu primenu za potrebe Državne uprave, lokalnih samourava i privredih subjekata, kod
donošenja strateških dokumenata i odluka vezanih za korišćenje poljoprivrednog zemljišta.
